Η ιστοσελίδα περιέχει δημοσιεύσεις κειμένων και ιστορικών πηγών που αφορούν την ιστορία της Αρκαδίας, κυρίως τις περιοχές της Γορτυνίας και του Μαινάλου, καθώς επίσης και ορισμένες ερασιτεχνικές ιστορικές μελέτες γενικότερου ενδιαφέροντος.

Κανέλλος Δεληγιάννης: Έξοδοι Δράμαλη από την Κόρινθο



...Τά συμβάντα ταύτα συσκεφθέντες δλοι οι οπλαρχηγοί, απεφάσισαν νά συγκεντρώσουν Γ. Στρατόπεδον εις τά άντίπεραν της Κορίνθου ορεινά μέρη, απέχοντα 4 καί 5 ώρας της Κορίνθου, διά νά προσέχουν τά κινήματα τών έχθρών μήπως έκ της υστερήσεως τών τροφών καί της απελπισίας αποφασίσουν νά υπάγουν είς Πάτρας ή νά εξέλθουν από την Πελοπόννησον διά τών Δερβενοχωρίων είς τάς Θήβας.



 
Έδιόρισαν δέ τότε κέντρον του στρατοπέδου τό χωρίον Σούλη, τό οποίον κατέλαβον οί οπλαρχηγοί Κολοκοτρώνης, Γιατράκος, Δεληγιανναίοι καί Πέτροβας καί Τζανέτος υπέρ τάς τρεις χιλιάδες, οί Μαυρομιχάλαι Αντωνάκης, Κωνσταντίνος, Γεωργάκης με πεντακόσιους Μανιάτας, καί ό Παπατσώνης μέ τούς Τριπολιτσιώτες, Μεσσηνίους και Άγιοπετρίτας τρεις σχεδόν χιλιάδες κατέλαβον τάς Κλεωνάς και δλα τά πέριξ χωριδάκια εκείνα... Ό Βασίλης και Νικολάκης Πετιμεζαίοι μέ διακόσιους, ώς έγγιστα, όπισθεν του εν Σικυωνία στρατοπέδου, τό οποίον έδιοικούσεν ό Αναγνώστης Πετιμεζάς, ώς αρχηγός τών Κορινθίων, καθότι δεν υπήρχε τότε ουδείς άλλος Κορίνθιος οπλαρχηγός παρά μόνος αυτός... Ό Κολοκοτρώνης παρεβίασε τούς καπετανίσκους τών χωρίων τής Κορίνθου νά χωρισθούν από τον Άναγνώστην Πετιμεζάν και νά δεχθούν άρχηγόν τους τον διαβόητον έξάδελφόν του Γιαννάκην Κολοκοτρώνην ή Τασκούλιαν λεγόμενον. Του έπρόσθεσε δέ και βοηθούς διά τήν πολλήν εις τά πολεμικά έμπειρίαν και ικανότητα, τον άξιον γόνον του τον υίόν του, τον Άποστόλην Κολοκοτρώνην, κατ' έκείνην δέ τήν στιγμήν είχε φθάσει και ό είς τήν Καρύταιναν διατριβών υιός του Γενναίος μέ πεντήκοντα στρατιώτας (άφού διασκεδάσθη ή υποψία τών κινδύνων) τον προσεκόλησε καί αυτόν ώς σύμβουλον και βοηθόν εις αυτό τό σώμα καί κατέλαβον τό χωρίον Κιάκριζαν άνωθεν τής Σικυώνος (Βασιλικών) μέ έπέκεινα τών χιλίων πεντακοσίων, όπου πλησίον εκεί έστρατοπέδευσε καί ό Αναγνώστης Πετιμεζάς, ανεξάρτητος αυτών.

Με Δύναμη τριών χιλάδων ο Δράμαλης
σε πορεία προς Σικυώνα και Κιάτο


Κατά τάς αρχάς Αύγούστου έξήλθον από τήν Κόρινθον τρείς, ώς έγγιστα, χιλιάδες Τούρκοι προς τό μέρος τής Σικυώνος έως του Κιάτου διά νά λαφυραγωγήσουν, νά συνάξουν καί τρόφιμα άν εύρουν περί πλέον δέ νά δοκιμάσουν άν είναι έως έκεί εξαπλωμένα ελληνικά στρατεύματα καί άν ήτο εύκολος ή διάβασίς τους διά τάς Πάτρας. Έδωκαν αμέσως τήν είδησιν οί σκοπιαί καί αμέσως έτρεξεν ό Γιατράκος, ό Πλαπούτας, μέ έπέκεινα τών χιλίων πεντακοσίων και ένωθέντες μετά τού Αναγνώστη Πετιμεζά καί του σώματος τών Κορινθίων συνεπλάκησαν μέ τούς Τούρκους. Άλλ' οί Τούρκοι άποδειλιασμένοι δντες άπ' δσα έπαθαν ύπεχώρησαν μετά τινα μικρόν άκροβολισμόν, χωρίς νά πάθωσι πολύ, καί ύπέστρεψαν εις τήν Κόρινθον.



Νέα έξοδος του Δράμαλη. Ηγείται 5000 χιλ. πεζών και χιλίων Ιππέων.
Ηρωϊκή αντίσταση του τμήματος Αναγνώστη Πετιμεζά.


Άλλά μετά τεσσάρας ημέρας έξήλθον πάλιν εξ περίπου χιλιάδες, έξ ών οί χίλιοι ιππείς, και διευθύνοντο προς τό αυτό μέρος. Έτρεξαν αμέσως οί ανωτέρω οπλαρχηγοί καί οί Πετιμεζαίοι καί ό Τασκούλιας με τον Γενναίον καί άλλοι τρεις ώς εγγιστα χιλιάδες, ή μάχη κατήντησε γενική καί έπεκρατούσε. Άλλ' οί "Ελληνες έχοντες δυνατά όχυρώματα εις τήν ύπώρειαν έκείνην έπολέμουν άμυντικώς καί άντέστησαν γενναίως εις τάς προσβολάς τού εχθρού καί μετά τρίωρον μάχην έπροσποιήθησαν οί εχθροί, δτι υποχωρούν, κάμνοντες αυτό τό στρατήγημα διά νά ανταμώσουν τούς Έλληνες εις τό πεδίον καί νά τούς καταστρέψουν. Ό Αναγνώστης Πετιμεζάς, κατέχων τήν έμπροσθινήν θέσιν μετά του υιού του Σωτηράκη καί βλέπων τούς εχθρούς αποσυρόμενους, εξήλθε των όχυρωμάτων του, με τον Παπακαλομοίρην καί άλλους Μιστριώτας καί εδικούς του εως τριακόσιους, κατέβη εις τό πεδίον καί κατεδίωκον τούς εχθρούς μέ τήν πεποίθησιν, δτι θά τούς ακολουθήσουν δλοι οί άλλοι κατόπιν. Άλλ' οί εχθροί έκαμαν στρατήγημα καί είχον τό περισσότερον ιππικό κεκρυμμένον όπισθεν των σταφίδων καί ένέδρευον χωρίς νά τό ιδούν οί Έλληνες. Φθάσαντες δέ έως εκεί πολεμούντες καί προσποιούμενοι δτι υποχωρούν έπαρουσιάσθη αίφνης ή ενέδρα καί ένωθείσα μέ τούς καταδιωκομένους ώρμησαν κατά των Ελλήνων, οίτινες έτράπησαν διά τό αίφνίδιον καί άπροσδόκητον εις φυγήν. Άλλ' εως 150 έξ αυτών μετά του ατρόμητου εκείνου αρχηγού Αναγνώστη Πετιμεζά, καί τού γενναίου Παπακαλομοίρη από του Μιστρά καί του Γιαννετάκη, απεφάσισαν έκ προθέσεως νά οχυρωθούν εις ενα χάνδακα, νά πολεμήσουν, νά θυσιασθώσιν αυτοί, διά νά σώσουν τούς άλλους. Έπολέμησαν λοιπόν υπέρ τάς τρεις ώρας άκαταπαύστως μέ χιλίους ιππείς και τρεις χιλιάδας πεζούς, άλλ' επί τέλους έπεσαν ένδόξως μαχόμενοι άπαντες υπέρ της πίστεως και της πατρίδος μέχρι ενός. Τον δέ Π. Γιαννετάκην μόνον συνέλαβον πληγωμένον ζώντα, τον οποίον γνωρίσας ό Δράμαλης δτι ήτον τραπεζίτης (σαράφης) εις την Κωνσταντινούπολη διέταξε και τον έπαλούκωσαν είς την Κόρινθον.
Δια αυτήν την τρίωρον μάχην του Αναγνώστη Πετιμεζά έρρέθησαν πολλά τότε και πολλοί τα έπίστευσαν, οτι ήδύναντο νά τους δώσουν οι άλλοι οπλαρχηγοί βοήθειαν και νά τους σώσουν, άλλ' οί Κολοκοτρωναίοι και οι συγγενείς του Πετιμεζαίοι, έχοντες μίσος κατ' αύτού και υπόνοιας οί πρώτοι νά μή τους έμποδίση την άρχηγίαν των Κορινθιακών στρατευμάτων, τήν οποίαν επήραν τότε ως κληρονομίαν, και οί δεύτεροι υποπτευόμενοι και αυτοί νά μή τους πάρη τήν άρχηγίαν των Καλαβρύτων, καθότι έχαιρεν πολλήν και μεγάλην ύπόληψιν και άπό τους προύχοντας τών επαρχιών αυτών και άπό τους κατοίκους δια τήν φρόνησιν, άνδρείαν και τά λοιπά πλεονεκτήματα του, και έκ τοιούτων αγρίων παθών και καταχθόνιων σκοπών ορμώμενοι αδιαφόρησαν επίτηδες και κατεστράφη αυτός και ό υιός του Σωτηράκης, ώστε ή πατρίς έχασε πρόωρα δύο έκ τών άξιωτέρων οπλαρχηγών. Άπό τους εχθρούς έφονεύθηκαν είς αύτάς τάς μάχας υπέρ τους 150, άλλ' άλλοι τόσοι και περισσότεροι έφονεύθηκαν και άπό τους εδικούς μας.
Μετ' ολίγας δέ ημέρας έξήλθον πάλιν οί Τούρκοι εις τό μέρος του Αγίου Βασιλείου και Κλεωνών, δπου έστρατοπέδευον οί Μαυρομιχάλαι μετά του Παπατσώνη και λοιπών, ως άνω είρηται, και έπέπεσον κατ' αυτών δντων απρόσεκτων. Μ' δλα ταύτα προσεκαρτέρησαν ανδρείως και πολεμήσαντες άμυντικώς τρεις περίπου ώρας και μή δυνηθέντες οί εχθροί νά τους διαλύσωσιν, ήναγκάσθηκαν νά υποχωρήσουν μέ βλάβην τους μάλλον, καθότι τυχόντες οχυρωμένοι καλώς, καί έμπροσθεν των άλλων όχυρωμάτων υπήρχε τό του Κωνσταντίνου και Γεωργάκη Μαυρομιχάλων μετά 200 Μανιατών, οίτινες έπολέμησαν γενναίως καί μ' δσας προσβολάς άπεπειράθησαν οί εχθροί δεν ήδυνήθησαν νά τούς κλονίσουν. Καί τελευταία έξήλθον άπαντες των όχυρωμάτων καί τους προσέβαλον έπθετικώς, ώστε ύποχωρήσαντες ατάκτως ύπέστρεψαν είς Κόρινθον.
Εφονεύθηκαν από μέν τούς Έλληνας δώδεκα καί τινες έπληγώθηκαν, από δε τους Τούρκους υπέρ τούς εκατόν σαράντα, έκτός τών πληγωθέντων, καί ούτως δεν έτελεσφόρησε καί αυτή ή επιδρομή των καί ήρχισαν νά ματαιούνται αι προσδοκίαι των."

ΠΗΓΕΣ: ΚΑΝΕΛΛΟΣ ΔΕΛΗΓΙΑΝΝΗΣ-ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ, ΑΠΟΜΝΗΜΟΝΕΥΜΑΤΑ

Πηγή

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

Απογραφές
Η επαρχία του Λιονταριού (1461)
Η Καρύταινα (Λιοντάρι) (1512-1520)
Ο Δήμος (kaza) της Καρύταινας (1566-1574)
Χωριά Γορτυνίας (1700-1830)
Χωριά και αριθμός οικογενειών Γορτυνίας (απόγραφή Pouqueville)
Απογραφή Γορτυνίας (1834)
Απογραφή Αρκαδίας (1834)
Απογραφή Γορτυνίας (1852)

Ονόματα
Σκορτινοί (13-14ος αιώνες)
Κροκόντηλοι-Αγ.Γεώργιος των Σκορτών (13-15ος αιώνας)
Δημητσανίτες (1461-1574)
Μέλη δημοτικού συμβουλίου Τριπολιτσάς (1700)
Ονόματα στρατιωτικών των Κολοκοτρωναίων (1821)
Γορτύνιοι Πολιτικοί κατά την Επανάσταση (1821)
Γορτύνιοι Αξιωματικοί κατά την Επανάσταση (1821)
Γορτύνιοι Φιλικοί (1821)
Ονόματα Λαγκαδινών (1822-3)
Ονόματα κατοίκων επαρχίας Τριπολιτσάς - Α (1823)
Ονόματα κατοίκων επαρχίας Τριπολιτσάς - Β (1823)
Προαγωγές Γορτυνίων στρατιωτικών (1824)
Δημοτικοί εισπράκτορες Γορτυνίας (1836)
Δήμαρχοι και Πάρεδροι Γορτυνίας (1841)
Φύλλα ποιότητας Δημάρχων και παραγόντων της Γορτυνίας (1849-1850)
Εκλογικά έγγραφα Γορτυνίας [1843 - 1862]
Εκλογικός κατάλογος Γορτυνίας (1865)
Επώνυμα Γορτυνίων 1865 (δήμοι Γόρτυνος, Ελευσίνος, Κλείτωρος και Μυλάοντος)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Λαγκαδίων και Νυμφασίας)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Τρικολόνων και Τροπαίων)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Ηραίας και Θέλπουσας)
Επώνυμα κατοίκων δήμων Φαλάνθου (1879) και Θεισόας (1843)
Μικρά ονόματα Γορτυνίων (19ος αιώνας)

Τοπωνύμια
Mετονομασίες οικισμών Αρκαδίας (1920)
Μεσσαρέα
Τοπωνύμια Βυτίνας
Τοπωνύμια Βάχλιας
Τοπωνύμιο Τσιπιανά
Τοπωνύμιο Ψάρι
Τοπωνύμιο Αρτοζήνος
Τα τοπωνύμια ως πηγή της πρώιμης κοινωνικής ιστορίας των σλαβικών φύλων
Nτρομπολιτσά- Tριπολιτσά- Tρίπολη : μια ιχνηλάτηση
Γορτυνιακά τοπωνύμια σλαβικής ετυμολογίας
Στα χνάρια του περιηγητή Παυσανία στην Αρκαδία
Συνοικισμός Μεγάλης Πόλεως

Διάλεκτοι και Ιδιώματα
Το αρχαίο αρκαδικό γράμμα "Τσαν"
Η αρχαία αρκαδοκυπριακή διάλεκτος
Σύγκριση γορτυνιακού με άλλα ιδιώματα στο φωνολογικό επίπεδο
Συνοπτική παρουσίαση γορτυνιακού ιδιώματος
Το φαινόμενο του τσιτακισμού στα πελοποννησιακά ιδιώματα
H συνθηματική γλώσσα των Λαγκαδινών μαστόρων
To ιδιωματικό στοιχείο στη γλώσσα των απομνημονευμάτων του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη

Ιστορικά θέματα (επιλεγμένα)
Πασάς Mαυραειδής Φαρμάκης
Ιστορική γεωγραφία Αρκαδίας (395-1209)
Δοξαπατρήν τον λέγουσιν, μέγας στρατιώτης ένι
Λυκάων της Αρκαδίας
Φωτάκος: Μάχη εν Τρικόρφοις - 23 Ιουν. 1825
Κανέλλος Δεληγιάννης: Πολιορκία Λάλα
Κανέλλος Δεληγιάννης: Η μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαιΐου 1821)
Κανέλλος Δεληγιάννης: Η μάχη της Γράνας
Κανέλλος Δεληγιάννης: Έξοδοι Δράμαλη από την Κόρινθο
Κανέλλος Δεληγιάννης: Γορτυνιακός εμφύλιος (1823) και αρχές του γενικού εμφυλίου (1824)
Κανέλλος Δεληγιάννης: Μάχες στο Άργος, Δερβενάκια, Αγιοσώστη, Αγιονόρι
Κανέλλος Δεληγιάννης: Α' Πολιορκία Μεσολογγίου
Κανέλλος Δεληγιάννης: Εκστρατεία στη Δυτ. Ελλάδα, Μάχη του Πέτα
Καταστροφή Ζάτουνας - Απρίλιος 1779
Αναφορές για τα επεισόδια στη Γορτυνία (Ιουν. 1823)
Αναφορά επαρχίας Καρύταινας (Δ' Εθνοσυνέλευση, Άργος 1829)
Επιστολή κατά Κολοκοτρώνη (Εμφύλιος 1823)
Ο Μοραΐτης Πυρπολητής του 1821
Τα άρματα της Καρύταινας (1821)

Μελέτες
Βυζαντινή κρατική ιεραρχία και στρατιωτική οργάνωση
Κυρ Ιωάννης ο Τζερνοτάς
Τάμα στον Δία – Αχαιοί εναντίον Γαλατών (120 π.Χ.)
Στοιχεία για την οθωμανική Ελλάδα
Προδοσίες και θυσία στη Μολδοβλαχία το 1821
Η παράδοση της Πόλης το 1453
Σύντομη ιστορία της Πελοποννήσου (2ος αι. π.Χ – 7ος αι. μ.Χ.)
Το Πασαλίκι του Μοριά
Τα παράπονα των Ανθενωτικών (1450)
Μοραΐτες Οπλαρχηγοί του 1821
Η μάχη της Πελαγονίας (1259 μ.Χ.)
Φορεσιά και Άρματα το 1821
Η Εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο
Αυτόχθονες εναντίον Ετεροχθόνων
Αλαμανικός φόρος και βυζαντινά μνημόνια