Η ιστοσελίδα περιέχει δημοσιεύσεις κειμένων και ιστορικών πηγών που αφορούν την ιστορία της Αρκαδίας, κυρίως τις περιοχές της Γορτυνίας και του Μαινάλου, καθώς επίσης και ορισμένες ερασιτεχνικές ιστορικές μελέτες γενικότερου ενδιαφέροντος.

Ελένη Λιαροπούλου


«Ενταύθα δε οι Τούρκοι κατά την θέσιν Τρογωνήν, όπου είναι οι βράχοι, εσκότωσαν τον Πέτρον Λιάρον πρόκριτον της Βυτίνης, την δε νύμφην του Ανδρίκαιναν, της οποίας ο άνδρας ακόμη ζη και ονομάζεται Ανδρίκος Λιάρος, θέλουσαν να φύγη και να σωθή με το παιδί της, το οποίον ήτο έως είκοσι μηνών, και το είχεν εις την νάκαν, την κατεδίωκαν, και επειδή είδεν, ότι θα πέση αιχμάλωτος,
το μεν παιδί της αφήκεν εις το χείλος του βράχου, αυτή δε έτρεχεν να πέση κατά των βράχων ότε ο πλησιέστερος Τούρκος εννοήσας, ότι θα γκρεμισθή εφώναξε και εχειρονόμει δια να την εμποδίση, αλλ’ αυτή δεν άκουσεν, αλλ’ εγύρισε, τον είδε, και αφού πρώτον τον εμούντσωσεν, έπειτα ώρμησε καί εγκρεμίσθη κατά τον βράχον, τον λεγόμενον Κότρωνον. Ο δε βράχος αυτός είναι υψηλός και απότομος, αλλ’ έχει και ογράδας, και εκεί μέσα εις αυτάς ήσαν δένδρα αυτοφυή και θάμνοι μεγάλοι εξέχοντες, εκ των οποίων επιάσθησαν τα ενδύματά της, και ούτως έμεινεν εκεί κρεμασμένη και απέθανε. Μετά δε ταύτα οι Γρανιτσιώται επήγαν εκεί, και έρριψαν άνωθεν πέτρες εις τους θάμνους δια να πέση το πτώμα, αλλά τίποτε δεν κατόρθωσαν. Έπειτα δε έδεσαν τον Αντώνιον Τσίταν, και τον κατέβασαν δια σχοινίου, όστις πλησιάσας, επήρε τα χρήματα της νεκράς, τα οποία ήσαν πολλά, κατόπιν εξεκρέμασε το πτώμα της, και αφού έπεσε κάτω, το έθαψαν. Το δε παιδί της το επήρεν ένας Τούρκος· επειδή δε ήτο εύμορφον, και με καλά ρούχα ενδυμένον, το έφερεν εις τον Πασάν δια να το ίδη, διότι ο Ιμβραήμ είχε δώσει διαταγάς εις τους στρατιώτας, όποιον Έλληνα αιχμαλωτίσουν καλοενδυμένον και σημαντικόν να μην τον σκοτώνουν, αλλά να τον παρουσιάζουν προς αυτόν, επίσης δε και τους ιερείς και τους άλλους κληρικούς, τους οποίους αφού τους εξέταζε, τους εφύλαττε. Τότε δε οι Τούρκοι είχαν πιάσει και την Σπύραιναν, χήραν και συνυφάδαν της γκρεμισθείσης, πρώτην δε θείαν του παιδίου, ήτις κατήγετο από την Σμύρνην, εγνώριζε την τουρκικήν γλώσσαν και ήτο γυναίκα τολμηρά και ενδυμένη με χρυσά φορέματα. Αύτη εζήτησε να ίδη τον Πασάν και οι υπασπισταί του την ωδήγησαν προς αυτόν. Άμα δε εισήλθεν, ηύρεν αυτόν καθήμενον κρατούντα εις τα χέρια του το παιδίον, και επειδή το παιδίον έκλαιε, του έδιδε γλυκόν με το ιδικόν του χουλιαράκι, δια να παύση να κλαίη. Τότε η Σπύραινα παρεκάλεσε τον Ιμβραήμ να τη χαρίση το παιδάκι λέγουσα ότι είναι ανήψι της, ότι η μητέρα του εγκρεμίσθη και απέθανε, και ο μπουγιούκ μπαμπά ο παππούς του εσκοτώθη, και ότι είναι κρίμα να χαθή· να της το χαρίση δια να το αναθρέψη αυτή. Ο Πασάς αμέσως διέταξε και του έφεραν μίαν γραίαν αιχμάλωτον, και αυτή έτυχεν να είναι η Χρόναινα από το χωρίον Γρανίτσα, και έδωσεν εις αυτήν το παιδί, όπως ήτο. Ταύτη δε κατά διαταγήν του Πασά εσυντρόφευσαν τέσσερεις Τούρκοι, και την ωδήγησαν μακράν του στρατοπέδου. Και αφού έφθασαν εκεί όπου ήσαν Έλληνες, αφήκαν την γραίαν με το παιδί και ανεχώρησαν. Το δε παιδίον αυτό ωνομάζετο Δημήτριος και ζη μέχρι της σήμερον. Την δε θείαν του Σπύραιναν επειδή εγνώριζε την τουρκικήν γλώσσαν καλώς, ο Ίμπραήμ την εκράτησε πλησίον του και την μετεχειρίζετο ως διερμηνέα επί κάμποσον χρόνον. Και ύστερα την απέλυσε και ούτω ελευθερώθη.»
Φωτάκου Χρυσανθοπούλου
«Απομνημονεύματα περί της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821»

Πηγή >>

Π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν α

Απογραφές
Η επαρχία του Λιονταριού (1461)
Η Καρύταινα (Λιοντάρι) (1512-1520)
Ο Δήμος (kaza) της Καρύταινας (1566-1574)
Χωριά Γορτυνίας (1700-1830)
Χωριά και αριθμός οικογενειών Γορτυνίας (απόγραφή Pouqueville)
Απογραφή Γορτυνίας (1834)
Απογραφή Αρκαδίας (1834)
Απογραφή Γορτυνίας (1852)

Ονόματα
Σκορτινοί (13-14ος αιώνες)
Κροκόντηλοι-Αγ.Γεώργιος των Σκορτών (13-15ος αιώνας)
Δημητσανίτες (1461-1574)
Μέλη δημοτικού συμβουλίου Τριπολιτσάς (1700)
Ονόματα στρατιωτικών των Κολοκοτρωναίων (1821)
Γορτύνιοι Πολιτικοί κατά την Επανάσταση (1821)
Γορτύνιοι Αξιωματικοί κατά την Επανάσταση (1821)
Γορτύνιοι Φιλικοί (1821)
Ονόματα Λαγκαδινών (1822-3)
Ονόματα κατοίκων επαρχίας Τριπολιτσάς - Α (1823)
Ονόματα κατοίκων επαρχίας Τριπολιτσάς - Β (1823)
Προαγωγές Γορτυνίων στρατιωτικών (1824)
Δημοτικοί εισπράκτορες Γορτυνίας (1836)
Δήμαρχοι και Πάρεδροι Γορτυνίας (1841)
Φύλλα ποιότητας Δημάρχων και παραγόντων της Γορτυνίας (1849-1850)
Εκλογικά έγγραφα Γορτυνίας [1843 - 1862]
Εκλογικός κατάλογος Γορτυνίας (1865)
Επώνυμα Γορτυνίων 1865 (δήμοι Γόρτυνος, Ελευσίνος, Κλείτωρος και Μυλάοντος)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Λαγκαδίων και Νυμφασίας)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Τρικολόνων και Τροπαίων)
Επώνυμα Γορτυνίων 1872 (δήμοι Ηραίας και Θέλπουσας)
Επώνυμα κατοίκων δήμων Φαλάνθου (1879) και Θεισόας (1843)
Μικρά ονόματα Γορτυνίων (19ος αιώνας)

Τοπωνύμια
Mετονομασίες οικισμών Αρκαδίας (1920)
Μεσσαρέα
Τοπωνύμια Βυτίνας
Τοπωνύμια Βάχλιας
Τοπωνύμιο Τσιπιανά
Τοπωνύμιο Ψάρι
Τοπωνύμιο Αρτοζήνος
Τα τοπωνύμια ως πηγή της πρώιμης κοινωνικής ιστορίας των σλαβικών φύλων
Nτρομπολιτσά- Tριπολιτσά- Tρίπολη : μια ιχνηλάτηση
Γορτυνιακά τοπωνύμια σλαβικής ετυμολογίας
Στα χνάρια του περιηγητή Παυσανία στην Αρκαδία
Συνοικισμός Μεγάλης Πόλεως

Διάλεκτοι και Ιδιώματα
Το αρχαίο αρκαδικό γράμμα "Τσαν"
Η αρχαία αρκαδοκυπριακή διάλεκτος
Σύγκριση γορτυνιακού με άλλα ιδιώματα στο φωνολογικό επίπεδο
Συνοπτική παρουσίαση γορτυνιακού ιδιώματος
Το φαινόμενο του τσιτακισμού στα πελοποννησιακά ιδιώματα
H συνθηματική γλώσσα των Λαγκαδινών μαστόρων
To ιδιωματικό στοιχείο στη γλώσσα των απομνημονευμάτων του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη

Ιστορικά θέματα (επιλεγμένα)
Πασάς Mαυραειδής Φαρμάκης
Ιστορική γεωγραφία Αρκαδίας (395-1209)
Δοξαπατρήν τον λέγουσιν, μέγας στρατιώτης ένι
Λυκάων της Αρκαδίας
Φωτάκος: Μάχη εν Τρικόρφοις - 23 Ιουν. 1825
Κανέλλος Δεληγιάννης: Πολιορκία Λάλα
Κανέλλος Δεληγιάννης: Η μάχη του Βαλτετσίου (12-13 Μαιΐου 1821)
Κανέλλος Δεληγιάννης: Η μάχη της Γράνας
Κανέλλος Δεληγιάννης: Έξοδοι Δράμαλη από την Κόρινθο
Κανέλλος Δεληγιάννης: Γορτυνιακός εμφύλιος (1823) και αρχές του γενικού εμφυλίου (1824)
Κανέλλος Δεληγιάννης: Μάχες στο Άργος, Δερβενάκια, Αγιοσώστη, Αγιονόρι
Κανέλλος Δεληγιάννης: Α' Πολιορκία Μεσολογγίου
Κανέλλος Δεληγιάννης: Εκστρατεία στη Δυτ. Ελλάδα, Μάχη του Πέτα
Καταστροφή Ζάτουνας - Απρίλιος 1779
Αναφορές για τα επεισόδια στη Γορτυνία (Ιουν. 1823)
Αναφορά επαρχίας Καρύταινας (Δ' Εθνοσυνέλευση, Άργος 1829)
Επιστολή κατά Κολοκοτρώνη (Εμφύλιος 1823)
Ο Μοραΐτης Πυρπολητής του 1821
Τα άρματα της Καρύταινας (1821)

Μελέτες
Βυζαντινή κρατική ιεραρχία και στρατιωτική οργάνωση
Κυρ Ιωάννης ο Τζερνοτάς
Τάμα στον Δία – Αχαιοί εναντίον Γαλατών (120 π.Χ.)
Στοιχεία για την οθωμανική Ελλάδα
Προδοσίες και θυσία στη Μολδοβλαχία το 1821
Η παράδοση της Πόλης το 1453
Σύντομη ιστορία της Πελοποννήσου (2ος αι. π.Χ – 7ος αι. μ.Χ.)
Το Πασαλίκι του Μοριά
Τα παράπονα των Ανθενωτικών (1450)
Μοραΐτες Οπλαρχηγοί του 1821
Η μάχη της Πελαγονίας (1259 μ.Χ.)
Φορεσιά και Άρματα το 1821
Η Εποχή του Χαλκού στο Αιγαίο
Αυτόχθονες εναντίον Ετεροχθόνων
Αλαμανικός φόρος και βυζαντινά μνημόνια